Asset Publisher Asset Publisher

Return to Full Page

ALE LIPA !

Końcówka czerwca to czas kiedy będąc na spacerze w lesie lub parku, a nawet niekiedy przechodząc ulicą wyczuwamy przyjemny, słodki zapach unoszący się w powietrzu. Słyszymy głośne pobrzękiwania i wokół siebie widzimy wzmożony ruch pobudzonych pszczół. Dlaczego tak się dzieje?

Przełom czerwca i lipca to czas kiedy kwitnie lipa. Drzewo to jest znane chyba wszystkim. Jego nazwa wywodzi się od prasłowiańskiego „leipa", tzn. lgnąć, przyklejać się – takie właśnie jest łyko lipy- śliskie i lepkie oraz często pojawiająca się na liściach tzw. spadź.  Nie bez znaczenia dla nazwy jest również miesiąc w którym drzewo to ściąga do siebie mnóstwo pszczół zbierających nektar z jego kwiatów - czyli lipiec. Produkowany z niego miód lipowy uważany jest za jeden z najbardziej wartościowych.

Z dobrodziejstw tego drzewa korzystają nie tylko pszczoły, ale również my - ludzie. Kwiatostany lipy wraz z przysadką są surowcem leczniczym. Rzesze ludzi zbierają kwiat lipy, gdyż jest doskonałym zamiennikiem herbaty a także wykazuje wiele właściwości leczniczych. W warunkach domowych napar z lipy stosuje się przy wszelkiego rodzaju przeziębieniach, grypach, anginie, a także przy bezsenności. Zapewne wielu z nas pamięta smak naparu z lipy z sokiem malinowym lub miodem, podawanym przez mamę kiedy byliśmy chorzy.

Co ważne kwiaty lipy zbiera się wyłącznie z drzew oddalonych od większych dróg oraz miejsc poddawanych opryskom chemicznym. Należy również pamiętać aby przy okazji zbioru nie niszczyć drzew, poprzez urywanie/ucinanie dużych gałęzi.

To szlachetne drzewo, zwane przez naszych przodków „drzewem tysiąca pożytków", było dla nich cenną i wykorzystywaną do wielu celów rośliną. Lipa jest gatunkiem, którego drewno odznacza się miękkością i delikatną strukturą, dlatego też jest chętnie wykorzystywane przez rzeźbiarzy. Największe arcydzieło polskiego snycerstwa – Ołtarz Mariacki katedry w Krakowie, Witt Stwosz wyrzeźbił m.in. w drewnie lipowym.  Drewno i łyko lipowe służyły również do wyrobu bardziej prozaicznych przedmiotów, np. butów, koszyków czy sznurów.

Niegdyś chętnie sadzono je przy domostwach i kościołach. Oglądając stare zdjęcia z życia na wsi, często można znaleźć takie, które ukazuje grupy ludzi korzystających z cienia lipy w letnie, gorące dni. Wokół rozłożystych lip często skupiało się życie towarzyskie. Dlaczego nie skorzystać z uroków tego drzewa, skoro zapraszał nas do tego słynny polski wieszcz Jan Kochanowski. W jednej ze swych fraszek „Na lipę" pisał: „Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie! Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie…"

Ślady uwielbienia lipy przetrwały do dziś w nazwach niektórych miejscowości z naszego regionu, np.: Lipowy Most, Lipszczany, Lipowa Góra, Lipowiec, Lipowo, Lipina, Lipnik, Lipsk a także w nazwach ulic. Właśnie przy ulicy Lipowej mieści się siedziba Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku.

***

Lipa jest jednym z cennych gatunków domieszkowych i biocenotycznych*. Wprowadza się ją do drzewostanów zakładanych zarówno na siedliskach słabych, jak również żyznych. Lipa doskonale czuje się w otoczeniu dębu. Bardzo często tworzy się z niej podsadzenia produkcyjne pod dębami. Lipę można określić jako naturalny środek pielęgnacyjny dębu, gdyż ocienia jego pnie i tym samym oczyszcza je z sęków. Miękkie liście lipy pomagają w rozkładzie ciężkich i skórzastych liści dębowych, dzięki czemu przyspiesza się proces tworzenia próchnicy. Gęste korony lip są schronieniem i bazą pokarmową  dla wielu pożytecznych organizmów.

*gatunki drzew i krzewów wprowadzane do drzewostanów w celu utrzymania i wzmocnienia korzystnych stosunków biocenotycznych oraz zdrowotności i naturalnej odporności lasu oraz umożliwienia bytowania różnych gat. zwierząt. Gatunki domieszkowe i biocenotyczne to np.: klon, jawor, grab, lipa oraz wiele krzewów, jak np. dzikie drzewa owocowe, śliwa ałycza, czereśnia ptasia, bez koralowy, głóg, tarnina.